Ra quyết định với dữ liệu: Nghệ thuật biến số thành cơ hội!

Dù bạn là nhà lãnh đạo doanh nghiệp, nhà quản lý, hay thậm chí là một cá nhân đang tìm cách cải thiện cuộc sống, dữ liệu đều có thể là "kim chỉ nam" giúp bạn đạt được mục tiêu. Tuy nhiên, dữ liệu không tự nói lên điều gì. Chúng ta cần biết cách lắng nghe, phân tích và diễn giải để khai thác hết tiềm năng của chúng.

1. Xác định rõ mục tiêu: Từ mong muốn đến hành động cụ thể

Mục tiêu không chỉ đơn thuần là đích đến, mà còn là động lực thúc đẩy chúng ta hành động. Ví dụ, một doanh nghiệp bán lẻ không chỉ muốn "tăng doanh thu", mà còn cần xác định rõ: tăng trưởng 20% trong quý tới, tập trung vào dòng sản phẩm mới, thông qua các kênh bán hàng trực tuyến. Mục tiêu càng rõ ràng, càng dễ dàng xác định những dữ liệu cần thiết để đo lường và đánh giá hiệu quả.

2. Sử dụng đúng số liệu: Chọn lọc thông tin, tối ưu hóa hiệu quả

Tương tự như việc bác sĩ cần những xét nghiệm phù hợp để chẩn đoán bệnh, nhà quản lý cũng cần những số liệu phù hợp để đưa ra quyết định chính xác. Ví dụ, để đánh giá sự hài lòng của khách hàng, không chỉ dựa vào số lượng đơn hàng, mà còn cần xem xét các chỉ số như tỷ lệ khách hàng quay lại, điểm đánh giá trung bình, nội dung phản hồi...

Tuy nhiên, cũng cần giới hạn lại các chỉ số ở một quy mô nhất định. Đôi khi chỉ 1 chỉ số thôi đã nói lên vấn đề, trong khi nếu bạn chọn 10 chỉ số để giải quyết vấn đề thì lại khiến mọi thứ rối tung lên và khó tập trung vào việc phân tích, cải thiện hiệu quả.

Một sai lầm thường thấy là trong một dashboard, bạn yêu cầu nhân viên phân tích đưa vào quá nhiều số liệu, có thể lên đến 20, 30 chỉ số. Đây là một ví dụ của một dashboard không hiệu quả, vì khi sử dụng bạn sẽ rối, ham xem nhiều số lại nhưng không tập trung.

3. Thà không có số, còn hơn dùng dữ liệu sai: Chất lượng hơn số lượng

Dữ liệu sai lệch giống như một tấm bản đồ mờ ảo, có thể dẫn chúng ta đi lạc đường. Ví dụ, nếu dựa vào dữ liệu nhân khẩu học không chính xác, một chiến dịch quảng cáo có thể nhắm đến sai đối tượng, gây lãng phí ngân sách và không đạt được hiệu quả mong muốn. Hay một sai sót về dữ liệu doanh thu của cửa hàng theo vùng có thể khiến bạn ra quyết định sai trong việc chọn chỗ để đầu tư mở rộng trong năm mới.

Thế nên hãy luôn cẩn thiện, kiểm tra kỹ số liệu trước khi cung cấp cho người khác, hoặc trước khi bạn sử dụng.

4. Luôn nhìn vào bối cảnh: Đọc hiểu câu chuyện đằng sau con số

Giống như một bức tranh, dữ liệu chỉ có ý nghĩa khi đặt trong bối cảnh cụ thể. Ví dụ, tỷ lệ nhân viên nghỉ việc tăng cao có thể là dấu hiệu của một môi trường làm việc độc hại, nhưng cũng có thể là kết quả của việc tái cấu trúc công ty hoặc sự thay đổi trong ngành.

Hoặc bạn nhận thấy doanh thu của một ngày nào đó bỗng nhiên tăng vọt, nhưng khoan hãy vội mừng, đôi khi đó là kết quả của việc sàn thương mại điện tử chạy quảng cáo, họ có một ngày đôi (ví dụ: 11/11) đang diễn ra, chứ không hẳn là do bạn tác động.

Việc hiểu rõ bối cảnh xảy phát sinh ra số liệu đó sẽ giúp bạn ra quyết định chính xác hơn, thay vì chỉ dựa vào 1 chấm dữ liệu vô hồn.

5. Data chỉ là công cụ hỗ trợ: Kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật

Một bản nhạc hay không chỉ cần những nốt nhạc chính xác, mà còn cần sự sáng tạo và cảm xúc của người nghệ sĩ. Tương tự, dữ liệu chỉ là một phần của quá trình ra quyết định. Chúng ta cần kết hợp giữa phân tích logic và trực giác để đưa ra những lựa chọn tốt nhất. Vì cuối cùng thì đây là việc kinh doanh, nó không chỉ là một cách đo đếm khoa học mà còn phải dựa vào yếu tố thị trường, con người, bối cảnh, pháp luật, những thứ mà chỉ 1 con số không thể nói lên hết mọi chuyện.

Đây cũng là lý do mà các hệ thống data thường được gọi là decision-support system (DSS), dịch ra có nghĩa là: Hệ thống hỗ trợ ra quyết định.

Trong thời đại số hóa, dữ liệu là một tài sản vô giá. Tuy nhiên, giá trị của dữ liệu không nằm ở số lượng, mà nằm ở cách chúng ta sử dụng chúng. Bằng cách áp dụng những nguyên tắc trên, bạn có thể biến dữ liệu thành "người bạn đồng hành" đáng tin cậy, giúp bạn vượt qua những thách thức và đạt được thành công.